MECRA: Kültürevi

  • Proje Tarihi: 2023
  • Yer: Mersin,Türkiye
  • İşveren: Mersin Yenişehir Belediyesi
  • Proje Ekibi: Cem Ilhan, Tulin Hadi, Sezin Beldağ, Ayşegül Ersin, Efe Toz, Kültürhane

MECRA: Kültürevi – Mahalle Ölçekli Organizasyonlar İçin Bir Kültür Mecrası

Kültürhane, 2017 yılında barış isteyenler arasında yer aldıkları için akademik görevlerinden atılan bir grup akademisyen tarafından Mersin’de kuruldu. 10.000’den fazla kitap ve süreli yayının bulunduğu, halka açık etkinliklere ev sahipliği yapan, çalışma alanı olan bir kafe-kütüphane olarak çalışıyor. Kültürhane kuruluşundan bu yana yüzlerce söyleşi, konser, video-projeksiyon, sergi ve atölye çalışmaları gerçekleştirildi. Yavaş yavaş, farklı geçmişlere ve profillere sahip yurttaşlardan oluşan geniş bir topluluk, bu olaylar sırasındaki karşılaşmalar sayesinde gelişti. Kendilerine Kültürhane Takımyıldızı diyorlar.

Mersin afet sonrası ilk günden itibaren afet bölgesine yakın olmasına rağmen mucizevi bir şekilde hasar görmemesi nedeniyle toplum seferber oldu. Bu yakınlık ile Mersin, gerçekçi ihtiyaçların ve destinasyonların belirlenmesi ve hızlı bir şekilde transfer edilmesi için stratejik bir lokasyon haline geldi. Öncelik afet bölgesinin acil ihtiyaçlarının bulunması ve taşınmasıydı. Topluluk, kendi kaynaklarını kullanarak onlarca çadır, battaniye, jeneratör, tatbikat, arama ve kurtarma ekipmanının yanı sıra yiyecek ve giyecek sağlamayı başardı. Açık bir finansman ve destek çağrısı olmadan, dünyanın her yerinden insanlar Kültürhane ile temasa geçti ve destek ve yardımlarını sundu. Bölgeye başka yerlerden gelen yardımların henüz bir kaos içinde olmakla birlikte belli bir düzeye ulaşması üzerine topluluk çalışmalarını Mersin’e sığınan hayatta kalanların acil ihtiyaçlarına kaydırdı. Yaşanan yıkıcı depremden bu yana Kültürhane, mekânsal sınırlarına rağmen bir dayanışma ve afet yardım merkezi haline geldi: Okuma odasının tamamı ve kütüphanenin yarısı depoya dönüştürülürken, öğrenciler yardım organizasyonunun yarattığı tüm trafiğe ve gürültüye rağmen aynı yerde ders çalışmaya devam ediyor.

 

Mevcut mekanın mimari planı birçok etkinliğin düzenlenmesine ve/veya daha geniş bir izleyici kitlesinin ağırlanmasına her zaman engel olmakta. Bu nedenle, mevcut yerin mekansal kısıtlamalarına olası çözümler üzerine yoğunlaşıldı. 2023 yılı başında, komşu parkın bir bölümünün sadece Kültürhane’ye değil, diğer sivil örgüt ve gruplara da halka açık ve toplu etkinlikler için bir alan açılması konusunda ilçe belediyesiyle temasa geçildi. Yeşil ışık yaktıktan sonra, bu alanın kamusal karakterini değiştirmeden nasıl kullanılacağına dair bir plan geliştirmeye başlandı.

Afet yardımına ilişkin son deneyim, hayatta kalanlar için bir sığınak görevi görebilecek, toplanan malları stoklayabilecek veya yardımın dağıtımını organize edebilecek böyle bir kolektif kamusal alanın önemini daha da ortaya çıkardı.  Hayatta kalanların psikolojik rehabilitasyonu ve online eğitim imkanları gibi tüm ihtiyaçlarının karşılanması uzun zaman alacak gibi görünmekte. Bu tür yaklaşan görevler için fazladan bir alana sahip olmak bu nedenle çok değerli olacaktır.

Bu ihtiyaç ve önceliklere bağlı olarak , kamusal alan tasarımları konusunda önemli deneyimlere sahip olan TeCe Mimarlık modüler nakliye konteynerlerinden oluşan bir tasarımı tamamladı. Program aşağıdaki birimlerden oluşmaktadır:

Ana Çok Fonksiyonlu Salon

Ana salon, oditoryum, sınıf, toplantı odası veya galeri olarak kullanılabilecek 90 metrekarelik alan ile sitenin ana birimi olacaktır. Salon, küçük ölçekli toplantılar düzenlemeyi planlayan kuruluşların, toplulukların veya komşu hemşerilerin mekansal ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Farklı görev ve organizasyonlara kolayca dönüştürülebilmesi için modüler mobilyalarla donatılacaktır. Acil durumlarda salon, misafirhane veya yemekhaneye bile dönüştürülebilir. Diğer bir işlevi, salonun internet erişimi, kulaklık ve mikrofon bulunan bir bilgisayar laboratuvarına dönüştürülerek öğrencilerin uzaktan eğitim oturumlarına erişimini kolaylaştırmaktır.

Kiler

Ana salonun bitişiğindeki kiler, ana salonun kullanılmayan eşyalarının saklanması için kullanılacaktır. Depremden sonra yaşadığımız gibi olağanüstü koşullarda, toplanan eşya ve gıdaların depolanması için alan da kullanılabilir. Acil ihtiyaç durumunda acil durum ve ilk yardım çantası ile temel arama kurtarma ekipmanları hazır bulundurulacaktır.

Çocuk Salonu

Sadece çocuklara yönelik etkinlikler için 15 metrekarelik ayrı bir alan ayrılmıştır. Oda, özellikle afet bölgesinden gelen çocuklara yönelik rehabilitasyon faaliyetleri için önümüzdeki günlerde işlevsel olacaktır. Bu alanda proje geliştiren ve faaliyetlerini gerçekleştirmek için bu alanı büyük bir heyecanla karşılayacak birçok kuruluş bulunmaktadır.

Tuvaletler ve Duşlar

Erişilebilir umumi tuvaletlerin önemi sıradan zamanlar için bile bilinir, ancak insanların yüksek binalardaki dairelerine giremediği veya girmek istemediği kriz zamanlarında bile önemi daha da vurgulanmıştır.

Bu mekanların varlığı, tazelenme ve temizlenme fırsatı sunarak yürüme ve bisiklete binme gibi ekolojik ulaşım araçlarını teşvik eden dolaylı bir faktör olarak değerlendirilmelidir.

Bisiklet İstasyonu

Çevrenin bisiklet kullanımını özendirmek için sunacağı bir diğer fırsat ise bisikletlerin tamiri ve bakımı için gerekli temel ekipmanların sunulacağı tamirhane olacaktır. Dükkan kar amacı gütmeyecek ve doğrudan bisikletçiler tarafından yönetilecektir.

Ürün Kitaplığı

Yukarıda da belirtildiği gibi Kültürhane, geniş kapsamlı bilimsel alanlarda binlerce kitap ve süreli yayın sunmaktadır. Merdiven, matkap, fırça vb. gibi evlerin nadiren ihtiyaç duyduğu ya da oyuncak, bebek kıyafeti gibi sadece bir süre kullanılan diğer eşya ve ekipmanları paylaşmayı teşvik edecektir. Mekânsal kısıtlamalar nedeniyle, bu fikri mevcut mekanlarda karşılanamamaktadır. Sitede açılacak alan ile bu malları bir araya getirip paylaşıma sunma imkanı yaratılacaktır.

Sanat Atölyesi

Depremzedelere dağıtılmak üzere eşyaların saklandığı mevcuttaki küçük salon, yerel bir ressam tarafından resim atölyesi olarak kullanılmıştır. Yerel sanatçılar için bir alan sunma fikri, sadece sanatçılar tarafından değil, aynı zamanda sanat eseri üretimine tanık olmaktan mutluluk duyacak sanatseverler tarafından da karşılık görmüştür. Sanatsal üretim veya oluşumlar için sanatçılara konteyner büyüklüğünde (yaklaşık 15 metrekare) bir alan tahsis edilecektir. Alan, Kültürhane’nin yakın ilişki ve işbirliği içinde olduğu yerel sanatçılar topluluğu tarafından yönetilecektir.

Kahve Dükkanı

Organizasyonlar ve toplantılar sırasında atıştırmalıklar ve içecekler sunacak olan site içerisinde küçük bir kahve dükkanı bulunacaktır. Buradaki fikir, hayatını bu küçük işletme köşesinden kazanabilmesi için Mersin’e sığınmış en az bir depremzedeyi burada işe almaktır.

Çatı Bahçesi

Temel organik tarımı başlatmak ve göstermek için konteynerlerin çatısına bir düzine tohum yatağı yerleştirilecektir.

Açık Hava Agorası

Konteynerlerin önünde, açık hava etkinliklerine sahne olarak kullanılabilecek gölgeli bir açık alan sunmak için ahşap bir strüktür inşa edilecektir.