ODTÜ KKTC Kampüsü Rektörlük BİM ve Kütüphane Binaları
- Proje Tarihi: 2005
- Yer: Kalkanlı / KKTC
- İşveren: ODTÜ
- Proje Ekibi: Tülin Hadi, Cem İlhan, Zeynep Ataş, Atelier M (KKTC)
- Ödül: 1. lik Ödülü
- Tipoloji:
- Eğitim
ODTÜ Kuzey Kıbrıs Kampus Binaları “Kıbrıs” Türkiye ile Avrupa Birliği arasındaki uzlaşma periyodunda en çok duymaya alıştığımız kelimelerden biri. Adanın Türkiye, Yunanistan ve AB arasındaki en önemli politik tartışmalardan biri haline gelmesine rağmen, adanın her iki kıyısında da hayat devam ediyor. Kuzey Kıbrıs, Türkiye’de yaşayan insanlar için kumarhaneleriyle ve turizm kapasitesiyle ünlü. Türkiye’de yaşayanlar genellikle Kuzey Kıbrıs’ta yaşayanları kendi kaynaklarına dayanan bir iç ekonomi geliştirmemekle suçluyor. Türk devleti kuzey Kıbrıs’ı hem politik hem de maddi olarak desteklemeye devam ediyor.
Politik gündemdeki son gelişmelere göre kuzey kıbrıs’ta yeni bir yerleşim türü oluşturuldu: Bugün kuzey Kıbrıs öğrenci nüfusu toplamda 30.000′i bulan beş büyük üniversiteye ev sahipliği yapıyor. Eğitim kuzey Kıbrıs için bir endüstri haline gelirken, son katkı Ankara’da bulunan ve Türkiye’nin en eski ve en büyük üniversitelerinden olan Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)’ den geliyor.
Kuzey Kıbrıs’ın bir bölgesi olan Güzelyurt’taki yeni yerleşkenin ana planını bitirdikten sonra ODTU Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, 2003 yılında, yönetim, kütüphane ve enformasyon teknolojileri binaları için öneriler toplamak amacıyla, tek aşamalı, ulusal bir mimari yarışması düzenledi. Bu üç ana fonksiyondan oluşan kompleksin ,öğrenci ve görevli sirkülasyonunu yerleşkenin içine en çok çekecek olmasından dolayı yerleşkenin kalbi olması düşünüldü. Bu binalar için ayrılan, ana meydana ve yerleşkenin tümüne hakim olan yer yönetimin aradığı prestiji de sunuyor. Yarışma gerekleri çevrenin sıcak iklimiyle uyumlu, minimum düşey sirkülasyonlu ve olabildiğince çok dış mekan kullanımlı, göreceli olarak alçak binalar önerileri içeriyor. Uzun, çok sıcak ve nemli yaz sezonu yarışmacıları en enerji-korunumlu yapıları en az yapım ve sağlanabilirlik gereksinimleriyle tasarlamaya zorladı. Göreceli olarak güçlü kuzey rüzgarları tasarım ekipleri için başka bir büyuk tasarım girdisiydi. Önerileride rüzgarı temel tasarım elemanı olarak kullanmak gibi bir fikir geliştirildi.
Diğer yarışma önerilerinin çoğu önerdikleri binalarla verilerden olan ana meydan ve yürüyüş alanını çevrelemeyi ve vurgulamayı seçmişti. Bu çözümde ise kuzeydeki vadiye doğru büyük bir açılım tasarlandı. Bu, yürüyüş yolunda ve ana meydanda büyük saçağın altındaki insanları cezbedecek ve daha sonra onları çevreleyen kütüphane ve ET binalarına dağıtacak bir doğrultu sağladı.
Bir başka önemli karar arsanın kuzey sınırına bir izleme güvertesi koymaktı. Bu güverte aynı zamanda tüm meydanı vadiye bakan büyük bir balkon haline getirdi. Sirkülasyon alanları, her ne kadar avlu göz önüne alındığında burası ön cephe olsa da, binaların güney kesimlerine yerleştirilmiştir. Fakat bu karar, binanın pasif iklim kontrollerinden kar etmesini sağlıyor ve bakım ve işletme giderlerini en aza indiriyor. Düşey, alçak bina iç mekanları monotonluğu alt etmek için olabildiğince birbiri içine giren çok katlı boşluklara sahip olacak şekilde tasarlandı.
Kütüphanenin açısal yerleşimi de binalar arasında daha dinamik dış boşluklar yaratmak üzere üretilen başka bir yaklaşımdır. Yönetim binası ile enformasyon teknolojileri binasını ayıran büyük saçağın öğrenciler ve çalışanlar için cezp edici bir dış açık alan oluşturmaktadır. Zorlu iklimsel koşullar, yapım ve işletme için finansal limitler yarışmacıları alçak gönüllü çözümler üretmeye zorlamıştır. Tasarım grubu bu kısıtlamalar arasından zeki ve basit manevralar yaparak bir çözüm üretmiştir.